بررسی زبان شناختی ساختار معنایی نمونه هایی از آیات قرآن بر پایه‌ی نظریه‌ی آمیختگی مفهومی

نویسندگان

  • الخاص ویسی دانشیار گروه زبان شناسی همگانی و زبان های خارجی ، دانشگاه پیام نور ، ایران
  • غلام حسن اورکی گروه زبان شناسی همگانی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز،ایران
چکیده مقاله:

زﺑﺎن ﻗﺮآن از آﻏﺎز ﻧﺰول، تاکنون از جنبه های گوناگون ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ دینداران و دین پژوهان واقع شده است. در این جستار کوشیده ایم تا بر حسب توانایی های زبان قرآن که فراتر از قالب های سنتی و بلاغی گذشته است، آن را از حیث ساختار معنایی در چارچوب رویکرد شناختی آمیختگی مفهومی با تکیه بر نمونه هایی از آیات مورد بررسی قرار دهیم. در همین راستا با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، داده های پژوهش به شیوه‌ی کتابخانه ای و به کمک فیش برداری از جای جای قرآن گردآوری و مورد تحلیل واقع شده اند. ﭘﺮﺳﺶ اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﯾﻦ استﮐﻪ آﯾﺎ ﺑا اﺳﺘﻨﺎد به ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮیهی آﻣﯿﺨﺘﮕﯽ ﻣﯽﺗﻮان ساختار معنایی آیات قرآن را ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﺮد؟بر پایة این سؤال، ﻓﺮض ﻣﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﺎرﭼﻮب ﻧﻈﺮی آﻣﯿﺨﺘﮕﯽ ﻣﯽﺗﻮان ساختار مفهومی زبان قرآن را در این آیات ﺗﺒﯿﯿﻦ نمود. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که خداوند حکیم با بهره گیری از زبان عربی و محدویت های خاصّ آن، معارف بی کران وحی را در قالب مفهوم سازی متناسب و هماهنگ با اندیشه‌ی بشری، در قرآن بیان کرده است. بنابر ضرورت تدّبر در قرآن و بهره گیری از مفاهیم عمیق آن، قابلیّت چارچوب نظری این پژوهش در تحلیل ساختار معنایی آیات برگزیده شده بر پایهی تفکیک فضاهای دروندادی بر روی نمودار آمیختگی به اثبات رسیده، زمینهی ادراک مفاهیم نوین و نهفته در ورای ساختار ظاهری این آیات ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﮕﺎره‌ی ﭼندﻓﻀﺎﯾﯽ ﻣﻄﺮحﺷﺪه در اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ معلوم گشته است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پیوستگی معنایی متن از منظر نظریۀ آمیختگی مفهومی

در این مقاله که بخشی از پژوهشی وسیع دربارة میزان کارایی نظریة آمیختگی مفهومی در تبیین مؤلفة شناختی فرآیند ساخت معنا در قصه های عامیانه است، می کوشیم با توجه به مبانی نظریة «آمیختگی مفهومی»، پیوستگی معنایی را که یکی از مهم ترین عوامل ساخت معناست، در قصه ای از قصه های عامیانه ایرانی بررسی کنیم. دو پرسش اصلی این مقاله عبارت اند از این که آیا به استناد مبانی و قواعد نظریۀ آمیختگی مفهومی می توان پیو...

متن کامل

رویکردی زبان شناختی پیرامون چند معنایی واژه «رحمه» در قرآن

 زبان مجموعه ‌ای از واژگان زنده و پویاست که همواره در حال نوزایی و گسترش معنایی هستند. در بررسی‌ های معناشناختی مطالعات زبان شناسی، چند معنایی ««Polysemy یکی از مهم‌ترین موضوعات قابل طرح در همة سطوح زبانی بوده که از آن جمله، می‌توان به چند معنایی واژگانی یا همان چند معنایی جانشینی اشاره نمود. در رویکردهای زبان شناختی نسبت به مفهوم واژگان، همواره با معانی ای روبرو هستیم که تحت تأثیر عناصر هم‌نشی...

متن کامل

بررسی نمونه هایی از آیات مشابه از منظر اعجاز شناختی قرآن کریم

عنوان پژوهش حاضر «بررسی نمونه هایی از آیات مشابه از منظر اعجاز شناختی قرآن کریم» است. اعجاز شناختی قرآن کریم نظریه ای زبان شناختی درباره آیات قرآنی از جمله آیات مشابه است و توسط نظریه پرداز محترم آقای دکتر علیرضا قائمی نیا مطرح شده است. این نظریه را می توان با دو اصل مهم آن شناسایی کرد. طبق اصل اصالتِ تعبیر، مفهوم سازی آیات منحصر به فرد و غیر تکراری است و هر آیه بر مفهوم سازی خاصی استوار است. ...

15 صفحه اول

بررسی نمونه¬هایی از انعکاس ایدئولوژی مترجمان در ترجمۀ قرآن

ترجمه، جریان مستقیمی نیست که در آن مترجم، بدون هیچ نوع دستکاری، متن مبداء را به متن مقصد برگرداند، بلکه در روند این انتقال مداخلاتی از سوی مترجم، در متن مبداء صورت می گیرد که در محصول نهایی آن- متن مقصد- قابل مشاهده است. اغلب این مداخلات، آگاهانه و ناآگاهانه تحت تاثیر ایدئولوژی های مترجمان، صورت می گیرد و در سطوح مختلف متن مقصد تجلی می یابد. هدف مقالة حاضر، بررسی تاثیر ایدئولوژی و نمود آن در تر...

متن کامل

فضل‌الله و کرانه‌های معنایی آیات قرآن

در این مقاله نخست دلالت ایحاء و اشاره‌ای در نگاه‌های مختلف مورد مطالعه قرار می‌گیرد تا مقدمه‌ای باشد بر توضیح دلالت استیحائی در نگاه فضل‌الله. دلالت استیحائی اشاره به مدلول و معنایی می‌کند که نوعی از پیوستگی را با معنای ظاهر دارد. مدلول استحیائی رو به گسترش و عمق است و این نوع دلالت که با توجه به عموم یا اطلاق آیه، جنبه عبرت‌آموزی قصص، تداعی بُعد معنوی دلالت ظاهر، ملاک تشریع، مطالعه هم‌زمان نصوص...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 30

صفحات  24- 1

تاریخ انتشار 2018-01-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023